Het onderzoek

Leuk dat je meer informatie wilt over het onderzoek. Op deze pagina wordt het onderzoek verder uitgelegd, zodat jij begrijpt waar de prijzen en ecologische impact vandaan komen.

Om het onderzoek te kunnen uitvoeren zijn voorafgaand al een aantal keuzes gemaakt samen met het lectoraat. Deze keuzes zijn nodig geweest omdat het onderzoek anders ontzettend groot zou worden. Zo is er gekozen om te kijken naar de prijs die de boer krijgt en naar wat wij als consumenten betalen in de supermarkt. Door deze keuze zijn alle tussenliggende schakels in de keten van een product bewust achterwege gelaten. Deze keuze is gemaakt omdat de boer relatief gezien de meeste impact maakt op de natuur/ecologie. De boer is de schakel in de keten die de meeste grondstoffen onttrekt. Hierbij is het ook belangrijk om in het achterhoofd te houden dat uiteraard ook andere schakels zoals fabrieken en transport impact hebben op de ecologie.

Het assortiment

Als je op de pagina ‘Het assortiment’ kijkt, zie je dat ons assortiment niet heel groot is. Daardoor is het mogelijk dat producten die jij vaak koopt, misschien niet in ons assortiment aanwezig zijn. Dit komt omdat, 80 procent van de ingrediënten bekend moet zijn voordat deze aan het assortiment toegevoegd kon worden. De verhouding van de ingrediënten moet dus beschikbaar zijn op het etiket van een product of in de beschrijving van een online supermarkt staan. Wanneer niet 80 procent van de ingrediënten bekend is, is dit product niet opgenomen in ons assortiment. Hierbij is naar verse groente en fruit gekeken, die enkel uit hetzelfde ingrediënt bestaan. Maar ook naar verder verwerkte producten, die uit meerdere ingrediënten bestaan. De producten in ons assortiment zijn zowel huismerken en A- of B-merken. Hierdoor hebben wij toch een divers assortiment!

Prijzen

Voor de prijzen van producten is gekeken naar de prijs die de boer voor zijn gewas krijgt (de farm-gate prijs) en wat wij betalen in de supermarkt (de consumentenprijs). De farm-gate prijzen zijn opgevraagd en waar mogelijk is een gemiddelde genomen van de afgelopen vijf jaar of soms zelfs van meerdere jaren. Daarnaast is ook rekening gehouden met de verliezen van de ingrediënten tijdens de verwerking. Bij de verwerking van aardappel tot friet is bijvoorbeeld meer nodig van het ingrediënt aardappel, omdat de schil niet gebruikt wordt. De kans is groot dat die aardappelschil wel verwerkt wordt tot iets anders, bijvoorbeeld veevoer. Er is niet gekeken naar resten van een gewas die achterblijven op het boerenland.

Ecologische impact

Bij het uitrekenen van de ecologische impact is alleen gekeken naar de teelt van een gewas (primaire productie). Hierbij is de teelt beoordeeld op de volgende zeven ecologische factoren:

1. Waterhoeveelheid

Waterhoeveelheid is de waterbehoefte van een gewas, deze is berekend door de watervoetafdruk. Hierin zijn de groene watervoetafdruk (de hoeveelheid water wat afkomistig is van hemelwater) en de blauwe watervoetafdruk (de mate van beregening) meegenomen. Ook is er gekeken naar het soort grond waar het gewas op geteeld wordt. Een zandgrond houdt minder goed water vast dan een kleigrond. Hierdoor moet er sneller beregend worden wanneer een gewas op zandgrond geteeld wordt.

2. Bodemkwaliteit

Bodemkwaliteit is van cruciaal belang voor planten om zich te kunnen ontwikkelen. Daarom wordt bodemkwaliteit op veel indicatoren berekend, dit zijn: de bodemvruchtbaarheid, soorten grondbewerkingen, de teelt van een groenbemester, of er vruchtwisseling plaatsvindt en het gebruik van kunstmest (stikstof).

3. Waterkwaliteit

Waterkwaliteit is van essentieel belang voor zowel dieren als planten. Het vormt, net als de bodemkwaliteit, de basis voor het groeien van planten en dieren. De waterkwaliteit wordt berekend door de mate van uitspoeling van stikstof en fosfaat en de afspoeling van gewasbeschermingsmiddelen. Het achterblijven van een grote hoeveelheid stikstof en fosfaat is erg nadelig voor de waterkwaliteit. Bij gewasbeschermingsmiddelen is het belangrijk om de intensiteit van het spuiten van chemische gewasbeschermingsmiddelen in kaart te brengen.

4. Luchtkwaliteit

De luchtkwaliteit wordt slechter wanneer er veel schadelijke stoffen in de lucht zijn. Dit heeft een negatieve impact op planten, dieren en mensen. De luchtkwaliteit wordt berekend door de uitstoot van ammoniak en stikstofoxiden. Ammoniak komt vrij bij bemesting en stikstofoxiden bij de verbranding van fossiele brandstoffen en wordt daarom berekend aan de hand van het aantal grondbewerkingen. Daarnaast is ook de grondsoort van belang bij de uitstoot van ammoniak, omdat ammoniak verschillend kan reageren per soort grond.

5. Klimaat

De factor klimaat heeft veel relaties met de hierboven staande factor luchtkwaliteit. Het grote verschil is dat niet alle stoffen impact hebben op het klimaat. Bij klimaat wordt gekeken naar hoeveel machinale grondbewerkingen er plaatsvinden, hoeveel fossiele brandstoffen hierbij gebruikt worden en hoeveel jaar een gewas op het land staat.

6. Biodiversiteit

Biodiversiteit is de samenhangende factor van alle ecologische factoren. Biodiversiteit is dan ook van essentieel belang voor het functioneren van een ecosysteem. De biodiversiteit wordt berekend op basis van de bodemkwaliteit en de waterkwaliteit. Daarnaast heeft het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen en de landbouwcultuur ook invloed op de biodiversiteit en wordt ook meengenomen in de berekening.

7. Verandering in landgebruik

Onder menselijke invloed wordt de functie van een stuk grond steeds meer veranderd. Zo worden er regenwouden gekapt voor landbouwgrond en wordt landbouwgrond opgekocht door de overheid om er natuur van te maken. Verandering van landgebruik kan invloed hebben op alle ecosystemen van een gebied. Verandering van landgebruik wordt berekend door de mate van omzetting van natuurlijke ecosystemen naar agrarisch land. Deze factor wordt alleen bij buitenlandse gewassen meegerekend, omdat de Nederlandse omzetting niet meer te achterhalen is.

Elk gewas is beoordeeld op de bovenstaande indicatoren van de factoren en hebben een score gekregen van 1 tot en met 5. Score 1 is heel slecht, score 2 slecht, score 3 neutraal, score 4 goed en score 5 heel goed. Hieronder is de schaalverdeling te zien met de bijbehorende kleuren.

De totale ecologische score is van elk product weergegeven in ons assortiment. Wanneer je op een product klikt, kun je van elk ingrediënt de score per indicator zien.

Bronvermelding

De farm-gate prijzen zijn grotendeels afkomstig van verschillende KWIN uitgaves, namelijk: KWIN-AGF 2018, KWIN Vollegrondsteelt 2015 en KWIN Fruitteelt 2009/2010. Daarnaast zijn de farm-gate prijzen van enkele gewassen opgevraagd bij Boerderij.nl. Afbeeldingen van producten zijn afkomstig van Shutterstock.com, hiervoor zijn rechtenvrije afbeeldingen gebruikt.